De ‘Wachtkamer’ heet dit beeld, van Hans Bayens. Ik fotografeerde het jaren geleden een keer in Nieuwveen, maar de foto was niet mooi scherp. Toen ik een tijdje later opnieuw in Nieuwveen was om de foto over te maken, was het beeld weg. Bouwwerkzaamheden. Ik heb het nooit meer teruggezien. Tot voor kort. Want bij toeval kwam ik hetzelfde beeld op het spoor, nu in Leersum. Even dacht ik dat het precies hetzelfde beeld was, misschien wel dat uit Nieuwveen, maar dat is niet zo. Zoek de verschillen.
Vóór de watersnood in Limburg, afgelopen maand, was de Maas een lieflijke rivier met een mooie fietsroute erlangs. Vlak voor de overstromingen fietste ik een paar dagen langs (en over) de Maas. En natuurlijk fotografeerde ik de lezende beeldjes die ik op mijn weg tegenkwam.
Dit lezende kindje staat in Cuijk. Oorspronkelijk stond het in de voortuin van de Aloysiusschool, een lagere jongensschool, maar de school is weg. Het staat nu een beetje verloren in het groen, aan de rand van een parkeerplaats. Het beeldje is gemaakt door beeldend kunstenaar Felix van der Linden uit Vught. Mooi detail: of het beeldje een jongetje of een meisje is, is niet te zien. Felix van der Linden noemde het een meisje. Dat is in ieder geval opmerkelijk, het beeldje stond in de tuin van een jongensschool.
In Beesel, verder stroomopwaarts, staat dit lezende meisje. Zij staat nog wel voor de kleuterschool. Het beeldje is van Pierre Schoenmakers uit Herten.
Nog iets verder naar het zuiden, in Stevensweert, vond ik dit heiligenbeeld boven de ingang van de Sint Stephanuskerk. Boven de heilige Stephanus de tekst: Sancte Stephane Ora Pro Nobis (Latijn: Heilige Stefanus, bid voor ons).
Ik ben twee weeshuizen tegen gekomen in Franeker, en een armenhuis. Het zal vroeger geen gezellige boel geweest zijn in deze Friese stad. Op een van de voormalige weeshuizen hangt deze mooie gevelsteen, met een vader en moeder overste met boek. De gevelsteen (1598) vermeldt dat prior Gerardus Agricola van klooster Klaarkamp veel goeds heeft gedaan voor de weeskinderen. Kwa stijl doet het denken aan de gevelstenen die ik fotografeerde in Bovenkarspel en Hoorn en ook in Londen.
Van 1952 tot aan zijn pensionering in 1978 werkte Rikus Attema als journalist voor de Harlinger Courant. Hij verzamelde het nieuws op straat. Dagelijks was hij op pad op zijn brommer, kranten in de fietstas, z’n pen in de aanslag om meteen het nieuws te kunnen noteren in zijn opschrijfboekje.
In Harlingen wordt hij geëerd met dit beeldje. Het kwam tot stand naar een idee van kunstenaar Henk Zielstra.
Wij kennen hem van Nova Zembla. Maar veel meer dan dat weten we eigenlijk niet over Willem Barentsz (1549-1597). Hij was koopman en wetenschapper en hij maakte een atlas van de Middellandse Zee. Drie keer voer hij uit om via de Noord een doorgang naar Azië te vinden. De derde keer, in 1596, lukte het de noordpunt van Nova Zembla te ronden, maar daarna kwam zijn schip vast te zitten in het ijs. Van wrakhout, dat grotendeels afkomstig was van het eigen kapot gebeukte schip, werd een huis gebouwd. Hierin bracht de bemanning de winter door. De volgende lente werd een sloep gebouwd waarmee de opvarenden naar de bewoonde wereld konden terugkeren. Barentsz stierf een week na het vertrek.
In zijn geboortedorp Formerum, op Terschelling, wordt hij herdacht met dit beeld. In zijn linkerhand heeft hij een boek, met zijn rechterhand tekent hij een kaart.
Het beeld staat aan de Badweg in Formerum. Het is gemaakt door Frans Ram en werd in 1996 onthuld.
In het kader van ‘loop eens een ommetje elders’, liepen we een ommetje in het Van Ommerenpark in Wassenaar. Dat was natuurlijk niet toevallig. Hier wist ik een lezend beeld dat nog aan mijn verzameling ontbrak.
Wie de maker is, en wanneer het geplaatst is, kon in nergens vinden. De brief in haar handen heb ik heimelijk gelezen: Het staat u vrij met steelse blik te lezen myne brief, maar weet mijn werkelyke ik bewaar ik voor mijn lief. Ondertekend door G.V. Spanje.
Ik was er al heel wat keren langsgelopen – de Sint Bonaventurakerk in Woerden – op mijn weg van het station naar de bibliotheek, waar ik een tijdje gewerkt heb. De lezende heilige boven de ingang was me alleen nooit opgevallen. Vandaag viel mijn oog er ineens op.
Bonaventura, eigenlijk Giovanni di Fidanza geheten (Italië 1221 – Frankrijk 1274) was franciscaner en schreef het het officiële heiligenleven van Franciscus van Assisi, de stichter van de franciscanen. Zelf wordt Bonaventura daarom vaak als tweede stichter van zijn orde gezien. Het is fijn dat de deur open staat, het is de ‘Porta Coeli’, de Poort van de Hemel. De deur naar ‘Domes Dei’, het Huis van God, is vandaag helaas gesloten.
Als je naar het slot kijkt op het boek, lijkt het een gesloten boek, een dagboek. Niet bestemd voor pottenkijkers. Maar het boek heeft verder een nogal open karakter.
Bij het beeld staat: De dames Van Vliet – Ter herinnering aan het verzet 1940-1945 Ontwerp: Robert van Vliet Gerealiseerd met steun van de Stichting Vrienden van oud Hillegom, 1991
Het beeld staat voor het Gemeentehuis in Hillegom, Hoofdstraat hoek Van Meerbeekstraat.
