Deze dame is Magdalena Pauli – geboren Melchers uit Bremen. De heer op de achtergrond is mijn echtgenoot.
In de jaren 1893-1896 correspondeerde Magdalena met haar nichtje over haar liefde voor de Duits-Engelsman Gustav Rösing. Een liefde die door haar ouders werd afgewezen. In 1896 trouwde ze met de kunsthistoricus Gustav Pauli. Onder het pseudoniem Marga Berck publiceerde ze een briefroman ‘Zomer in Lesmona’, over haar onvervulde liefde voor Gustav Rösing. Het boek werd zeer lovend ontvangen en werd zelfs verfilmd. Als eerbetoon aan de schrijfster is dit standbeeld opgericht.
In de brief die ze leest staat de tekst van Daisy Daisy:
Villa Lesmona, der 19 Mai 1894,
There is a flower within my heart Daisy, Daisy Planted one day by a glancing dart Planted by Daisy Bell Whether she loves me or loves me not Sometimes it’s hard to tell Yet I am longing to share the lot A beautiful Daisy Bell
Daisy, Daisy, give me your answer do I’m half crazy all for the love of you It won’t be a stylish marriage I can’t afford a carriage But you’ll look sweet upon the seat Of a bicycle built for two
Het beeld is gemaakt door Claus Homfeld, 2000, en staat bij Villa Lesmona, het zomerhuis van haar ouders, in het Knoops Park in Bremen.
Getriggerd door het boek tussen deze sigarenmakers, toog ik naar de wijk Bundentor in Bremen. Bij aankomst zag ik dat het boek ‘mijn’ kant op lag. Op internet leek het alsof een van de sigarenmakers een boek aan het lezen was tijdens zijn werk. Even was ik gedesillusioneerd, het boek was slechts een informatiebron voor de toeschouwer. Maar wat bleek, in het boek stond het verhaal opgetekend van deze ‘Zigarrenmachers’:
Um 1850 war jeder sechste Bremër in der Zigarrenindustie tätig. Viele Zigarrenmacher lebten und arbeiteten in den kleinen Häusern hier in Buntentor. Ein Zigarrenmacher mußte bis zu 1000 zigarren am Tag machen. Dafür mußte er 12 – 14 Stunden arbeiten. Die Zigarrenmacher beschäftigten oft Vorleser, die ihnen bei der Arbeit aus Zeitungen und sozialistischen Schriften vorlasen. Auf diese Weise über das Zeitgeschehen informiert und gebilded konnten sie sich schon früh for die Rechte der Arbeiter einsetzen. Sie bildeten schon 1849 ihre erste Gewerkschaft gründeten Unterstützungskassen und ähnliches.
Rond 1850 was een op de zes Bremenaren werkzaam in de sigarenindustrie. De sigarenmakers lieten zich tijdens hun lange werkdagen voorlezen uit kranten en socialistisch pamfletten, zodat ze goed op de hoogte waren van het nieuws en hun rechten. Zo konden zij campagne voeren voor de rechten van de arbeiders. In 1849 vormden ze hun eerste vakbond en een zorgfonds.
Die Zigarrenmacher, beeld van Holger Voigts, 1983 Bundentorsteinweg, Bremen
Nog een voorlezer in een sigarenfabriek In De Boekenfluisteraar van Carsten Henn (oorspronkelijke titel: Der Buchspazierer), komt ook een voorlezer voor in een sigarenfabriek: Carl moest nog een klant opzoeken. Een bezoek aan hem was altijd een feest, want hij bezit de warmste bariton die Carl ooit gehoord had. Als je een bank zou kunnen bekleden met de klank van een stem, dan moest je die van deze man gebruiken. Carls klant las arbeidsters in een sigarenfabriek voor. Dat bedrijf, het enige in zijn soort in het hele land, bestond pas een paar jaar en had iemand in dienst die een hele werkdag lang boeken voorlas.
‘Die Bremer Stadtmusikanten’ is een sprookje over een oude ezel, een oude hond, een oude kat en een vals kukelende haan die van huis weglopen omdat ze mishandeld worden. Ze besluiten naar Bremen te gaan om daar mooie muziek te maken. Tijdens hun tocht naar Bremen komen ze langs een rovershol waar ze een rijkgevulde tafel zien staat. Ze bedenken een list om de rovers te verjagen: de hond klimt op de ezel, de kat klimt op de hond en de haan vliegt naar boven en gaat op de kop van de kat zitten. Met z’n vieren maken ze muziek. Daar schrikken de rovers zo van dat ze vluchten.
Naast het stadhuis in Bremen staat het originele beeld, gemaakt in 1953.
Door de hele stad staat ook verschillende alternatieve beelden. Waaronder een paar met lezende dieren.
Deze staat Am Markt.
Deze staat in Schnoor.
En deze staat in een hoekje van de Bibliotheek, Am Wall.
De lezende stadsmuzikanten is een onderdeel van BremerLeseLust. Een initiatief met als doel lezen weer populair te maken en kinderen te laten zien dat lezen leuk is, zodat het lezen van boeken een vanzelfsprekend onderdeel wordt van het dagelijks leven.
