De scholen hebben bijna vakantie, tijd om de boeken terug te brengen naar de bieb.
Mijn collega’s zijn er maar druk mee, al die stapels innemen, controleren, terugzetten in de kast. Maar het laat zien dat er flink gelezen wordt op school, dat is mooi!
Het diner in het Hongaars: ‘A Vacsora‘. Het boek was in de boekwinkels van Boedapest niet meer te vinden, en de Hongaarse bibliotheken zijn moeilijk toegankelijk voor niet-leden. Wel vond ik Zomerhuis met zwembad in de Hongaarse vertaling.
Voor A Vacsora moeten we het dit keer dus met een inzetje doen.
Boedapest: Libri
De reisgidsen claimen dat dit zo’n beetje het beroemdste beeld is van Boedapest. Anonymus staat bij de Vajdahunyadburcht in het grote stadspark Városligeti tö (onuitspreekbare namen voor ons). Anonymus is de naamloze kroniekschrijver uit de middeleeuwen die in de tijd van Koning Béla lll, rond de 13e eeuw, de eerste Hongaarse geschiedschrijving schreef, Gesta Hungarorum.
Het is schoolreisjestijd én mooi weer. Aan het eind van de dag krijgen de kinderen een ijsje.
De vioolspeler speelt er handig op in. Hij speelt Hongaarse kinderliedjes en alle kinderen klimmen op het beeld en zingen vrolijk mee.
Ik kwam haar voor het eerst tegen in Lissabon, Sinte Anna die haar dochter Maria leert lezen.
Nu ging ik speciaal kijken bij de Sint Annakerk in Boedapest. Hoog in de gevel staat hun beeld, moeder Anna en dochter Maria met een boek in hun handen.
Szent Anna-templom, Batthyány tér, Boedapest
In het rijtje Amsterdamse Boekwinkels kan Scheltema natuurlijk niet ontbreken.
Deze dames zijn blij met hun nieuwe boek.
Boekhandel Scheltema, Rokin
De meest echte boek-gevelsteen, een mooi uithangbord, lezende beeldjes en een prachtige bibliotheek in een kerk: Zutphen heeft het allemaal.
Deze gevelsteen hangt aan de Oudewand.
En iets verderop in de straat hangt dit uithangbord.
Boven het zijportaal van de Walburgiskerk houdt deze heilige de wacht. Ze heeft niet een echt boek in handen, eerder een leporello. Als je goed kijkt zijn de pagina’s als een harmonica gevouwen.
En aan de Rozengracht stond ooit het Dominicanenklooster. Het gebouw dat als refter diende is er nog, met tussen de ramen dit beeldje.
En tot slot een van de mooiste bibliotheken van ons land, in de Broederenkerk.
Met deze kerkdeur die toegang geeft tot de kantoren. De deur die toegang biedt tot het bibliotheekkantoor waar ik werk, ziet er heel wat alledaagser uit.
Al honderden keren was ik er langs gelopen, maar nog nooit binnen geweest: de Sint-Nicolaaskerk tegenover het Centraal in Amsterdam. Ik zag er drommen toeristen in en uitgang, dus ineens dacht ik, waarom ik niet.
Wat een rijk bewerkte kerk, wel donker, maar overal kleuren, goud en versierselen. En bij het altaar zag ik de Heilige Gertrudis staan, de naamheilige van Geertruida Schmitz, met boek. Zij heeft een prominente plaats in de kerk gekregen, omdat ze een groot geldbedrag had gedoneerd voor de bouw.
Dat is altijd het mooiste van de eerste lentedagen, naar binnen kijken door de open ramen. En dan zie je soms een grote boekenkast achter het wapperende gordijn.
Wordt er nu een loopje genomen met het Gheloof, of was het vroeger gebruik dat dames in evakostuum of in negligee de bijbel lazen?
Deze gevelsteen hangt in Gouda, maar lijkt erg de gevelstenen in Amsterdam met bijbellezende dames.
In het oudste deel van Gouda, aan de Molenwerf, hangt deze steen. Een tafereel met iets van een schoolklasje. Kinderen met een boekje en een man met zijn wijsvinger in de lucht. Een typische leraarspose.
Misschien komt het drukwerk dat de kinderen in hun hand hebben wel bij Gheraert Leeu vandaan.
Gheraert Leeu (±1445-1492) was drukker en uitgever in Gouda. Hij drukte niet alleen bijbels en didactische boeken, hij legde eigenlijk alles op zijn persen, van getijden- en gebedenboeken, heiligenlevens, almanakken tot rechtsboeken, politieke pamfletten. en reisbeschrijvingen. Vaak plaatste hij aan het eind van de teksten een colofon, waarin hij aangaf wie de tekst gedrukt had, waar het gedrukt was en wanneer: ‘Dit boexkijn is volmaect ter goude in hollant by my geraert leeu Anno lxxviij, den eerste dach van april’.
Leeu is tragisch aan zijn einde gekomen. Tijdens een ruzie met een van zijn letterstekers raakte hij dodelijk gewond en overleed.
In Gouda, op het Willem Vroesenplein, staat een standbeeld van Gheraert Leeu.
Bronzen beeld van Roel Bendijk, 1976