We zijn op fietsvakantie in Zwitserland. Maandagochtend hebben we een platte band. De fietsenmaker is pas morgen open. Er zit weinig anders op dan een dag wachten. We maken er een treinendagje van en gaan naar Schaffhausen. Natuurlijk naar de Rheinfall, maar ook naar de stad.
Voor de Stadsbibliothek staat een mooie meneer: Johann Jakob Ruëger Hij was de Stadscroniqueur van Schaffhausen, tweede helft 16e eeuw. Met trots toont hij zijn boeken.
Bij het station in Doetinchem kan je even schuilen voor de regen.
De oudere dames en heren staan met hun paraplu te wachten tot de trein komt. De jonge vrouw houdt liever haar mobieltje vast, waarop ze zo te zien iets interessants leest. De heer naast haar houdt galant zijn paraplu ook boven haar hoofd.
Het beeld ‘Doetinchemmers’ werd in 2017 aangeboden door de Stichting Doetinchems Fonds Gemeente Spaarbank, ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum.
Naar een idee van Sander Dorenbosch.
Even een bladzijde omslaan van het geschiedenisboek.
Deze herdenkingsplaat voor de gevangenen in concentratiekampen hangt in Turijn, aan de Via Po.
Op de steen staan twee data: 8 maggio 1945 / 8 settembre 1943 – 8 mei / 8 september
In het boek staat geschreven:
Non li piegarono le servire
Non li vinse la fame
Non li alletarmono le lusinghe
Internati e deprtati
Caddero da uomina liberi
Resistendo alla violenza navista
Nei campi di concentramento
La Provincia di Torino
Conserva ed onora la memoria
7 novembre 1965
Jacob heeft het zo goed mogelijk proberen te vertalen:
Ze bogen niet voor de bedienden (?)
De honger won niet van ze
De vleierijen lokten hen niet
geïnterneerd en gedeporteerd
Stierven ze als vrije mensen
Het nazigeweld weerstaand
In de concentratiekampen
De provincie Turijn
Bewaar en eer de herinnering
7 november 1965
In Italië lezen ze niet, maar houden ze wel graag boeken vast.
In Biella en Turijn spotte ik deze drie beelden. Allemaal een boek in de hand, maar de ogen gericht op iets in de verte, niet op de letters in het boek.
Quintino Sella (1827 – 1884) was wetenschapper, politicus en bergbeklimmer. Zijn vader had een grote wolfabriek in Biella, waar hij na zijn dood de leiding over kreeg. Zelf was hij opgeleid tot waterbouwkundige, maar hij is vooral bekend geworden als minister van Financiën.
Sella staat op het Piazza Martiri della Liberta, in Biella.
Op de detailfoto hieronder is duidelijk te zien dat hij een boek in z’n hand heeft.
In Turijn vond ik deze twee beelden.
Deze heilige – volgens de legende de Madonna zelf – houdt de Heilige Graal vast. Haar (afgebroken) vinger zou wijzen naar een punt waar de ware kelk zich zou bevinden.
Het beeld staat voor de Kerk van de Gran Madre di Dio, aan de Via Villa della Regina.
En deze meneer is Giovanni Battista Bottero (1822 – 1897). Hij was journalist en later parlementslid en staat hier op het Largo 4e Marzo.
Vandaag is het Pasen, dit mannetje zal het niet zo druk hebben met de krant lezen. Er staat vast niets belangrijks in. Morgen, als er weer gewerkt wordt, zijn er weer beursberichten. 
Het beeldje staat voor het gebouw van Het Financieele Dagblad, op het Prins Bernhardplein. Het stond eerder vlak bij de Beurs, waar ook de drukkerij van Het Financieele Dagblad was gehuisvest. Hierdoor heeft deze krantlezende man de bijnaam ‘Beursmannetje’ gekregen.
Het beeldje is van Pieter d’Hont, en was een geschenk van het Financieele Dagblad aan de Gemeente Amsterdam bij het100-jarig bestaan van de krant in 1964.
Artikel in het Parool
Een paar maanden nadat ik dit beursmannetje had ontdekt, lees ik een leuk artikel over hem in het Parool.
Gekker moet het niet worden. Vorige week fotografeerde ik het beeld van Erasmus voor het Vossius gymnasium.
Op het Barlaeus gymnasium staat een onbekend beeld met boek.
En de heren Vossius en Barlaeus zelf staan in de Oudemanhuispoort.
Wie is er nu de weg kwijt?
In het Parool lees ik een interview met een oud-leerling van het Vossius gymnasium. In de pauze, vertelt ze, hing ze altijd met vriendinnen onder het beeld van Erasmus, bij zijn voeten. Bij het artikel staat een fotootje van het beeld: Erasmus met boek.
Voor mij reden even een omweggetje te maken langs het Vossius.
Het is een beeld van Hildo Krop, gemaakt rond 1932.
In de jaren ’30 is de tendens rond beeldhouwwerk sterk veranderd, lees ik op internet. In de jaren ’20 was beeldhouwkunst nog een fundamenteel onderdeel van de architectuur. Door de verslechtering van de economie en de opkomst van de Nieuwe Zakelijkheid ontstond een bouwstijl waarbij decoratie niet meer zo belangrijk werd gevonden. De tendens werd om naast de zakelijke bouw losstaande beelden te plaatsen. Het beeld van Erasmus is hier een voorbeeld van.
Voor de omslag van het boek dat Erasmus in zijn hand heeft, ontwierp Krop een vrouwfiguur. Zij heeft haar handen hoog, als een symbool van de vrede.
Als je goed kijkt, is het nog een beetje zichtbaar.
Nog wel goed te zien is de tekst onder op de sokkel: Qui vitat molam, vitat farinam; wat zoveel betekent als: wie de molen mijdt, krijgt geen meel.
We blijven na Sint Jacob nog even bij de heiligen.
In de Dominicuskerk, in Amsterdam, zitten deze vijf heren naast elkaar, allen met een boek in hun hand. Wie het zijn, weet ik niet, maar een mooi rijtje is het wel.
In Utrecht is een gevelsteen met Sint Jacobus. Om precies te zijn, Jacobus de Meerdere, een van de twaalf apostelen van Jezus. Hij wordt de Meerdere genoemd om hem te onderscheiden van zijn naamgenoot die Jacobus de Mindere wordt genoemd. In het Spaans wordt zijn naam verkort tot Santiago.
Volgens de overlevering leverde de koning van Asturië (een koninkrijkje in Spanje) in 844 een veldslag tegen de Moren, waarbij het leger van de koning onverwacht hulp kreeg van een geheimzinnige ruiter die de Moren doodde. Het lag voor de hand dat de ruiter niemand anders was dan Sint-Jacobus, die sindsdien patroonheilige is van Spanje en in het bijzonder van Santiago de Compostella.
Jacobus staat hier afgebeeld met de mantelschelp, ook wel de Sint-Jacobsschelp genoemd, zijn staf en een boek.
Je hebt werkpaarden en luxepaarden. Zelfs als het om boeken gaat. Want boeken sjouwen is zwaar werk, daar heb je wel een werkpaard voor nodig. Als luxepaard kan je dan weer lekker languit liggen lezen. 