‘Ik begin te beseffen in welk isolement de Baltische Staten in de twintigste eeuw hebben verkeerd. Geen van de grote namen ken ik, geen van de schrijvers, geen van de musici, componisten, geen van de politici of de sterren van de opera.’
Dit schrijft Jan Brokken in Baltische zielen.
Ook mij viel het op dat de namen van schrijvers, kunstenaars of andere prominenten op standbeelden of bij foto’s me niets zeiden. In boekenwinkels of bibliotheken nergens namen van Baltische auteurs die me vertrouwd waren. We hebben geen idee wat zich heeft afgespeeld in deze Satelietstaten van de Sovjet Unie.

Hieronder een aantal grote schrijvers uit Litouwen, allen vereerd met een standbeeld in Vilnius, maar allemaal onbekende namen voor ons Westerlingen.

Julija Beniuševičiūtė-Žymantienė pseudoniem Žemaitė (1845-1921), schreef 150 (streek)romans.

Donelaitis (1714 – 1780), dichter en pastoor – geen vrolijke jongen zo te zien – heeft een prominente plaats op het plein voor de universiteit. 

Simonas Daukantas (1793 – 1864), professor, historicus en schrijver. Een beeld dat hangt boven een van de poorten van het universiteitsterrein. 

En dit is Taras Shevchenko (1814-1861), een Oekraïense dichter, schrijver, kunstenaar. Zijn literaire erfgoed wordt beschouwd als het fundament van de moderne Oekraïense literatuur en de moderne Oekraïense taal. Hij woonde en werkte van 1829 tot 1831 in Vilnius. 

In Riga (Letland) en Tallinn (Estland) vind ik geen schrijversbeelden meer met boek.
Wel dit moderne beeld, voor de nieuwe Nationale Bibliotheek in Riga. De Bibliotheek is in 2014 geopend, prachtig gelegen aan de rivier Daugave, met uitzicht op het oude centrum van Riga. En we hebben geluk want dit kunstwerk is pas dit jaar onthuld.

Bij het kunstwerk staat deze tekst:
Divi Raiņi
Mākslas darbs tapis ar fonda Mākslai vajag telpu
Zuzānu ğimenes un Gunta Rāvja atbalstu
Autors: Aigars Bikše

Wat ongeveer betekent:
Twee rivieren
Kunstwerk gemaakt door de Stichting ‘Kunst heeft ruimte nodig’,
Zuzans-familie met ondersteuning van Gunta Rawa
Auteur: Aigars Bikše

Op een van de hoeken van het Vrijheidsmonument in Riga zitten deze twee lezende en schrijvende heren. Het Vrijheidsmonument (Lets: Brīvības piemineklis) is een beeld van een vrouw die drie sterren in de lucht houdt. De drie sterren staan voor Koerland, Lijfland en Letgallen, de drie delen van het Russische rijk waaruit het zelfstandige Letland is ontstaan. Het is gebouwd (1935) ter herdenking aan de Letse soldaten die zijn gesneuveld in de Letse Onafhankelijkheidsoorlog (1918-1920). 

In Tallinn vond ik alleen dit anonieme beeld: man met boek. Het staat op een van de grote huizen aan de straat Pikk.