Drukrproefcontrole

Deze drie mannen staan niet over de krant gebogen om het laatste nieuws te bespreken. Dit zijn drukkers die de drukproef controleren.

Het zijn de drukkers van Senefelder Misset in Doetinchem.
Beeld is aangeboden door Herman Vermeer en staat in de Burgemeester van Nispenstraat, voor het stadsmuseum.

Muziek en vreugde

Een heel enkele keer gebeurt het me nog, dat ik in Amsterdam een boekenbeeld tegenkom dat ik niet ken. Deze week liep in te dwalen rond de Linnaeusstraat en las op een bordje de Oetewalerstraat. Ik had nog nooit van deze straat gehoord. Nu ja, straat, eerder een straatje, maar een heel grappige naam. En nog leuker werd het toen ik daar ook nog een boekenbeeld ontdekte. Een beeld met een roerige geschiedenis zelfs.

Muziek en vreugde heet het en is gemaakt door kunstenaar Bart van Hove, ter verfraaiing van de gevel van de Amsterdamse Stadsschouwburg aan het Leidseplein.

De twee architecten hadden bij een verbouwing in 1874 al ruimte overgelaten voor een beeldengroep, maar daar was na de verbouwing geen geld meer voor. Toen het gebouw rond 1880 opnieuw verbouwd moest worden, werd voorgesteld om voor die ruimte alsnog beelden te laten maken. Van Hove leverde in totaal zes beelden. De beelden waren net geplaatst toen er op 20 februari 1890 in de schouwburg brand uitbrak.
Bij deze brand ging vrijwel het hele gebouw in vlammen op, slechts een paar geblakerde muren bleven over. Twee beelden konden nog worden gered: ‘Muziek en vreugde’ en ‘Comedie allegorie’.
De twee beelden begonnen een zwerftocht door de stad. Van 1950 tot 1987 stonden ze in de tuin van Beatrixoord aan het Oosterpark. Vervolgens belandden ze op de gemeentewerf in afwachting van nieuwe plaatsing. Na een renovatie werd Muziek en vreugde geplaatst in de tuin van het stadsdeelkantoor van Amsterdam-Oost aan de Linnaeusstraat 89. Toen het stadsdeel later een nieuw kantoor betrok aan de Oranje-Vrijstaatkade bleef Muziek en vreugde staan waar het stond.

Het lezertje in Vught

Dit lezertje staat in de bibliotheek in Vught. Het staat in een hoekje naast de trap.

Tijdens een schrijfworkshop schreef een van de deelnemers dit verhaaltje erbij:

Het lezertje
Zo verstopt in een hoekje, zit je daar te lezen. Benen over elkaar geslagen, boek op schoot. Onbeweeglijk, roerloos als een reiger, staar je in je boek. Helemaal alleen in je eigen wereld, omringd door de figuren in je boek. Ik ben benieuwd naar het verhaal dat je zo in de ban heeft. Je leest, niets kan je afleiden. Vergenoegd, verstild, zo helemaal opgaand in het verhaal. Je zucht er nog net niet bij van genoegen.

Maar niet alleen dit lezertje trok mij naar Vught, ook de bijzondere bibliotheek. Die zit namelijk in een kerk.

Rondslenteren

Passeggiata is de naam van dit beeld. Het wordt vertaald met rondslenteren.
Ik zie zelf niet helemaal wat hier onder rondslenteren verstaan wordt. Met een boek in je hand struikel je al snel als je wat rondloopt. Maar misschien is het wel rondslenteren in het boek, beetje bladeren, hier en daar stukje tekst lezen.

We zagen dit beeld in het Civico Museo Revoltella, in Triëst.
Het is van Quirino Ruggeri, gemaakt in 1933.

Mooiste van de drie

Het mooiste van de drie schrijversbeelden in Triëst vind ik toch wel Gabriele D’Annuzio, op het Piazza della Borsa. Een lezende schrijver, geleund op een stapel boeken.
We liepen er meteen de eerste ochtend al tegenaan toen we wilden schuilen voor de regen.

Op een zonniger moment ben ik teruggegaan om meer foto’s te maken.

Arma la prora e salpa verso il Mondo – Bewapen de boeg en vaar richting de wereld, staat geschreven bij zijn standbeeld.

Het leven is origineel

La vita non è né brutta né bella, ma è originale – Het leven is niet mooi of lelijk, maar origineel.
Het is een uitspraak van de Italiaanse schrijver Italo Svevo. In Triëst – zijn geboorteplaats – wordt hij geëerd met een standbeeld.

Net als James Joyce heeft hij een boek in zijn hand. Al staat Svevo op een minder prominente plaats. De schrijvers hebben elkaar gekend, en zijn zelfs bevriend geweest. Joyce gaf Svevo Engelse les, zodat Svevo ook de hele Engelstalige literatuur tot zijn beschikking had.

Italo Svevo (1861-1928) werd geboren in Triëst als Aron Hector Schmitz. Svevo is zijn pseudoniem.
Het standbeeld staat op het Piazza Attilio Hortis en is gemaakt door Nino Spagnoli, 2004.

James Joyce

Ik fotografeerde al eerder zijn graf, in Zurich. Daar is hij gestorven.
Nu heb ik zijn beeld in Triëst gefotografeerd. Hij heeft meer dan 10 jaar in deze Italiaanse stad gewoond, samen met zijn vrouw Nora.
Hier loopt hij, met boek onder zijn arm, op de Ponte Rosso over het Canal Grande.

Op de plaquette bij zijn voeten staat een citaat uit een brief aan Nora: La mia anima è a TriesteMijn ziel ligt in Triëst.

In dit roze gebouw heeft hij een tijdje gewoond.

James Joyce (1882-1941) is geboren in Dublin en heeft ook kortere en langere periodes in Parijs gewoond.

Visionair reclamemaker

In Piran, aan de kust van Slovenië, loop ik tegen dit monumentje op. Een stapel boeken in de vorm van de stad Piran op de pier van de stad.

Het is gemaakt voor Dragan Sakan (1950-2010), een Joegoslavische reclame-pionier. Deze man heeft veel betekend voor de reclamewereld. Hij was zowel een creatieve geest, als ook een organisatorisch groot talent.

Het monument is gemaakt door Slavisa Savic en Milan Stosic. Toen hij plotseling overleed, wilden zij op zijn favoriete plekje een monument maken met een van zijn favoriete ideeën: de stad Piran gemaakt van boeken, die er eigenlijk uitziet als een tafel van een of andere renaissancemeester.

Goed herkenbaar is de hoge kerktoren en het centrale plein aan de haven.

Buiten Ljubljana meer geluk

In Ljubljana heb ik maar één lezend beeld gevonden. In Maribor en Celje heb ik meer geluk.
In Maribor, een universiteitsstad in het oosten van Slovenië, vind ik dit beeld van Anton Martin Slomšek (1800-1862). Hij was een Sloveens schrijver, dichter en bisschop van het bisdom Maribor. Mooi detail: tijdens zijn middelbare school was hij een klasgenoot van de grote dichter France Prešeren. Als bisschop heeft hij zich erg ingezet voor het onderwijs. Hij heeft dan ook een prominente plaats voor de universiteit van Maribor, waar het plein zijn naam draagt: Slomškov trg.

Verderop in Maribor, op het centrale plein Glavni trg, staat een fontein met een beeldengroep. Eén beeld heeft een boek in zijn hand.

In Celje, een plaats in midden-Slovenië, vind ik dit beeld. Of het nog helemaal verantwoord is met al die schandalen in de katholieke kerk, weet ik niet. De pastoor houdt het jongetje wel heel strak omklemd. Maar het is wel een mooi beeld van een lezend koppel.

De twee meisjes hebben zo’n dikke boek duidelijk niet meer nodig voor hun verhalen. Terwijl ze wachten tot hun vioolles begint, vermaken ze zich met leuke filmpjes op hun mobieltje.

Rastoča knjiga – groeiboek

Op een van onze laatste dagen in Ljubljana ontdekken we gelukkig nog dit bijzondere boekenbeeld: Meisje met groeiboek.

Het meisje zit op ringen die symbool staan voor de Sloveense taal, de Sloveense cultuur en de Sloveense natie. Op elke ring staat een tekst uit de Sloveense literatuur. Ieder jaar groeit de pilaar met een nieuwe ring.

Het beeld is geplaatst in 2010, toen Ljubljana de titel kreeg UNESCO City of Literature. Het is gemaakt door Jernej Mali en staat in het park Severni park Navje.
Nu, anno 2023, heeft het beeld inderdaad 13 ringen.